Żywice otrzymuje się z licznych gatunków drzew iglastychi liściastych przez utlenienie lub polimeryzację lotnych olei tychdrzew. Są one ciałami niejednolitymi tak pod względem chemicznym jaki fizycznym. W stanie naturalnym są substancjami twardymi. Występująw postaci bryłek o różnych kształtach, wielkości i zabarwieniuoraz różnym stopniu przeźroczystości.
Żywice są nierozpuszczalne w wodzie, rozpuszczają się natomiastw olejach lotnych, w olejach schnących oraz w różnych rozpuszczalnikachorganicznych.
Żywice w stanie stałym najczęściej posiadają budowę bezpostaciową i nieulatniają się w normalnej temperaturze. W wyższych temperaturachstapiają się.
W zależności od stopnia twardości żywice dzielimy na:
- twarde,
- miękkie,
- średniotrwałe.
Do najtrwalszych należą bursztyn i kopale.
Kopale
Pochodzą z krajów tropikalnych (Indie, Afryka, Ameryka Południowa i Australia). Należą do żywic kwaśnych.
Kopal zanzibarski (wschodnia Afryka)
Pod względem twardości ustępuje tylko bursztynowi. Temperaturatopnienia: 160 ÷ 360°C. Ma kształt płaskich bryłek o żółtym zabarwieniuoraz charakterystycznej, chropowatej powierzchni (tzw. „gęsia skórka”).
W przełomie szklisty, słabo zabarwiony.
Rozpuszcza się częściowo w spirytusie, acetonie, eterze, chloroformiei benzenie oraz w oleju rozmarynowym (działanie zmiękczające).
Mozambik
Kopal madagaskarski (wschodnioafrykański). Pod względem trwałości zbliżony do zanzibarskiego.
Kauri
Posiada wiele odmian. Zbierany jest w olbrzymich ilościach w Nowej Zelandii w postaci brył.
Temperatura topnienia 120 ÷ 180°C.Rozpuszcza się w alkoholu amylowym i w mieszaninie spirytusu z acetonem.
W chloroformie, acetonie, toluenie rozpuszcza się częściowo.
Manilla
Występuje w przeszło 50 odmianach rozpuszczonych w rozpuszczalnikachkombinowanych, takich jak spirytus z terpentyną, aceton z terpentyną.
Wszystkie odmiany rozpuszczają się w acetonie. Temperatura topnienia 112 ÷ 190°C.
Najtrwalsze są kopale afrykańskie. Azjatyckie są średniej twardości, australijskie są najmiększe.
Bursztyn
Żywica występująca w złożach ziemi. Główne złoża znajdują się u brzegów Bałtyku.
Kolor od jasnożółtego do ciemnobrązowego, przejrzysty lub mlecznomętny.
Gatunek szlachetny, tzw. „suecynit”, pochodzi z drzew Pinus suecinifera. Jest to najtwardsza żywica naturalna znana od czasów najdawniejszych i niezmiernie trudno rozpuszczalna.
Topi się w temperaturze 365 ÷ 380°C.
W spirytusie rozpuszcza się do 30%, w eterze do 20%, w chloroformie 25%.
Niewielkie ilości bursztynu dają się rozpuścić w wysokich temperaturachw oleju na gotowany lakier olejny, bardzo ciemny (prawie czarny).
Przez suchą destylację bursztynu w temperaturze 400°C przechodzi onw kalafonię bursztynową, która jest rozpuszczalna w ciepłych olejach.
Próby bezpośredniego rozpuszczania bursztynu udały się tylko częściowo.
Lakiery bursztynowe nie nadają się do werniksowania powierzchniobrazów, gdyż żółkną, tracą z czasem swoją przejrzystość i są trudne dousunięcia (twarde).
Na zimno bursztyn się nie rozpuszcza.
W przeciwieństwie do kopali, które głównie składają się z kwasówżywicznych, najważniejszą częścią składową bursztynu są złożone estryzawierające spirytusy i kwasy żywiczne.
Wszystkie kopale i bursztyn poddaje się suchej destylacji, a dopieropotem rozpuszcza się w oleju na gorąco lub w innych rozpuszczalnikach. |
|
