Szybkość wysychania warstwy malarskiej zależy w dużej mierze odrodzaju użytego oleju, ale także od warunków zewnętrznych, takich jakciepło i światło, którego obecność w dużym stopniu przyspieszawysychanie.
Nawet w najbardziej sprzyjających warunkach zewnętrznych szybkośćschnięcia większości olejów jest dość mała. (W przypadku czystego olejulnianego czas schnięcia w średnich warunkach wynosi kilka tygodni.)
Z chwilą wprowadzenia do oleju specjalnych substancji katalitycznieprzyspieszających schnięcie, czas wysychania, np. oleju lnianego, możnaskrócić do 12 godzin.
Substancje katalitycznie przyspieszające wysychanie olejów noszą nazwę sykatyw.
Jako sykatywy stosowane bywają sole metali, głównie ołowiu, manganu i kobaltu.
Olej lniany zawierający dodatek odpowiedniej ilości takiej sykatywynosi nazwę pokostu lnianego i ma szerokie zastosowanie w technikachmalarskich i lakierniczych.
Ilości sykatywy niezbędne do dostatecznego schnięcia oleju zależą od rodzaju oleju i sykatywy.
Olej lniany maksymalną szybkość schnięcia uzyskuje przy zawartości 0,1% kobaltu albo 0,5% ołowiu lub 0,12% manganu.
W przypadku oleju tungowego wystarcza dwukrotnie mniejsza ilość sykatywy.
Większe od podanej normy dodatki sykatyw nie wpływają już naprzyspieszenie wysychania i nie można tej normy przekraczać, gdyż olejezawierające nadmierną ilość sykatyw dają bardzo nietrwałą powłokę.
Czasem też powłoki olejne zawierające nadmiar sykatyw wykazują z czasemtzw. „wtórny odlep”, tzn. powtórne cześciowe rozmiękczenie, po pewnymokresie czasu, warstwy malarskiej wskutek cofnięcia się koloidalnegoprocesu koagulacji utlenionego i spolimeryzowanego oleju.
Sykatywa kobaltowa
Suszy szybko. Powoduje schnięcie błony olejnej od góry.
Daje błonę malarską miękką i plastyczną, dość wrażliwą na wodęi alkalia. Jest za to bardzo trwała w roztworach, nie ma skłonności dowydzielania się z pokostu nawet pod działaniem wilgoci.
Sykatywa ołowiowa
Suszy dość wolno. Daje powłoki twarde i trwałe, równomiernie stwardniałe w całej masie.
Jest dość nietrwała w roztworach olejnych. Pod działaniem wilgoci,mrozu lub zanieczyszczeń znajdujących się w oleju ulega bezpowrotnemuwytrąceniu się z roztworu i traci swoją skuteczność.
Sykatywa manganowa
Nie bywa stosowana samodzielnie, gdyż przy większej wilgotności suszy bardzo powoli i zbija świeżą powłokę malarską w krople.
Sykatywę manganową stosuje się razem z ołowiową. Otrzymane błony są twarde, elastyczne, szybkoschnące.
Na jednostkę wagową oleju stosuje się 0,4% ołowiu i 0,1% manganu.
W celu polepszenia sykatyw ołowiowych i ołowiowo-manganowych stosuje się dodatek około 0,05% wapnia.
Ołów, mangan lub kobalt wprowadza się do oleju w postaci solirozpuszczalnych w oleju, głównie żywiczanów, linolenianów, naftanianówalbo rycynolanów metalicznych.
Sykatywy te uzyskuje się przez rozpuszczenie odpowiedniej ilości solialbo tlenków metali na gorąco w roztopionej kalafonii, oleju lnianymlub rycynowym albo w kwasach naftenowych.
Ołów wprowadza się do sykatyw najczęściej pod postacią glejty ołowianej PbO. Mangan pod postacią mineralnego braunsztynu MnO2.
Kobalt stosuje się pod postacią octanu lub tlenku.
Wapń pod postacią tzw. wapna hydratyzowanego gaszonego.
Rozpuszczanie odbywa się w temperaturze 220 ÷ 260°C przy ciągłym mieszaniu.
Oprócz sykatyw uzyskanych przez rozpuszczenie związków metalibezpośrednio w gorącej kalafonii, oleju lub kwasach naftenowych,stosowane bywają tzw. sykatywy strącone. Uzyskuje się je przezdziałanie wodnych roztworów rozpuszczalnych soli odpowiednich metali(ołowiu, kobaltu, manganu) na roztwory sodowych mydeł żywicznych,lnianych, rycynowych lub naftenowych.
Przez odsączenie strąconych osadów, odmycie i wysuszenie, uzyskuje się gotowe sykatywy łatwo rozpuszczalne w olejach.
Pokost lniany
Uzyskuje się go przez bezpośrednie rozpuszczenie w oleju lnianym odpowiedniej ilości sykatywy topionej lub strąconej.
Temperatura oleju w chwili rozpuszczania sykatywy powinna wynosić conajmniej 150°C. Jest to sposób przygotowywania pokostu na gorąco.
Można preparaty suszące, takie jak linoleaty i żywiczany (rezynaty),rozpuścić w terpentynie lub benzynie i pewną ilość tej substancji dodaćdo oleju.
W ten sposób otrzymuje się olej mniej zabarwiony.
Terpentyna francuska
Jest środkiem przyspieszającym wysychanie oleju przez utlenianie się(ściąga duże ilości tlenu z powietrza) i jednocześnie wybiela olej.
Większe ilości terpentyny francuskiej wprowadzone w warstwę malarską czynią ją matową.
Błona malarska z sykatywami jest mniej trwała. |
|
