Najpopularniejszymi temperami współczesnymi są:
- jajowa,
- kazeinowa,
- oparta na kleju roślinnym.
Tempera jajowa
Skład tempery jajowej:
- jajko,
- olej,
- werniks olejny albo terpentynowy,
- barwnik.
Jak wiadomo, jajko posiada zdolność zemulgowania równej sobieobjętości oleju i nieco mniejszej ilości lakieru. W praktyce jednaknależy brać nieco mniejszą ilość oleju, a tym bardziej lakieru, gdyżwiększa ich ilość spowoduje rozpad emulsji, a także zbliży własnościamitemperę do techniki olejnej.
Skład spoiwa tempery jajowej:
- 1 część wagowa żółtka,
- 1/4 część wagowa werniksu olejnego,
- 1/8 część wagowa oleju lnianego,
- 1/8 część wagowa oleju makowego.
Oleje trzeba zmieszać z werniksem i dodać do żółtka. Jako środekkonserwujący stosuje się 1/2 części wagowej 1% roztworu karbolowego.
Tak przygotowaną temperę jajową używać można przez dwa dni w tensposób, że najpierw uciera się barwniki z wodą, a następnie na paleciedodaje się spoiwa.
Tempera jajowa - mniej tłusta:
- 1 całe jajko (ok. 40 cm3),
- 1/2 skorupki jajka oleju,
- 1/2 skorupki jajka octu (słabego, żeby nie ściął białka - służy jako środek konserwujący).
Zmieszane białko i żółtko należy przecedzić przez gęstą tkaninę i, mieszając, dodawać po kropli olej.
Na koniec dodać octu.
Barwniki utarte na tym spoiwie mogą być przechowywane przez dłuższy czas, jeżeli będą w tubkach.
Rozpuszczają się w wodzie.
Tempera bardziej tłusta:
- 1 całe jajko,
- 1/2 skorupki zagęszczonego oleju,
- dla konserwacji 2% roztwór kwasu salicylowego.
Tempera kazeinowa
Kazeinę do tempery można otrzymać albo z twarogu, albo jużz gotowego suchego produktu. Produkt gotowy jest łatwiejszyw dozowaniu. Kazeina swoją mocą emulgowania przewyższa jajko.
Do rozpuszczania kazeiny stosuje się boraks, sodę i fosforan sodu.
Kazeina, podobnie jak jajko, może zemulgować równą sobie ilość oleju i nieco mniejszą ilość lakieru.
Skład spoiwa tempery kazeinowej:
- 50 g kazeiny w proszku,
- 250 cm3 wody,
- 20 g boraksu.
Najpierw zalewamy kazeinę wodą, aby napęczniała. Następnie dodajemy 250 cm3 wody, a na końcu boraks.
Zamiast boraksu możemy też użyć sody (5g).
Na jedną część takiego roztworu kazeiny bierze się 2/3 oleju i 1/3werniksu z mastyksu lub damarowego. Jako środek konserwujący występujew tym wypadku boraks.
Tempera kazeinowa wysycha szybko i staje się nierozpuszczalna w wodzie.
Przy dobrze spreparowanej emulsji warstwy kazeiny, nawet grubonawarstwione, nie pękają. Posiada ona bardzo dobrą przyczepnośći stosowana jest na wszystkich podobraziach, łącznie ze ścianą. Wymagamocnego gruntu, gdyż w przeciwnym wypadku może oderwać grunt od podłoża.
Tempera gumowa
Znacznie słabsza od obu wyżej wymienionych temper. Ma złąprzyczepność, źle kryje, łatwo pęka. Jedyną zaletą jej jest to, że nietak szybko rozkłada się jak powyższe rodzaje. Stosowana jest szerokow przemysłowej produkcji farb temperowych.
Wszystkie kleje roślinne mają niższą siłę emulgowania i dlategowymagają mniejszej ilości oleju (na 1 cz. gumy - 1/2 ÷ 1/3 cz. oleju).
Dla elastyczności dodaje się 1/12 cz. gliceryny. |
|
